فصل دوم پروژه علم سنجی
مبانی نظری علم سنجی
پیشینه تحقیق علم سنجی
پیشینه داخلی علم سنجی
پیشینه خارجی علم سنجی
پیشینه پژوهش علم سنجی
پیشینه نظری علم سنجی
ادبیات نظری علم سنجی
چارچوب نظری علم سنجی
این نوشتار مبانی نظری و پیشینه تحقیق علم سنجی می باشد. در بخش اول چارچوب و مبانی نظری علم سنجی تشریح می شود و در بخش دوم پیشینه نظری تحقیق علم سنجی در پژوهش های داخلی و خارجی مورد بررسی قرار می گیرد.
علم سنجی یکی از رایجترین روشهای ارزیابی فعالیّتهای علمی است. این حوزه مطالعاتی به رغم آن که با حوزههای مشابه دیگر نظیر کتابسنجی و اطلاعسنجی به لحاظ روششناختی همپوشانی دارد از نظر موضوع مورد تأکید در پژوهشهای مربوط، دارای تمایزاتی است. به عقیده عصاره کاربرد کتابسنجی در بررسیهای مربوط به کتابخانه و کتابداری است، علم‌سنجی به مطالعه و ارزیابی متون علمی میپردازد و بیش‌تر در سیاستگزاریهای علمی کاربرد دارد و اطلاعسنجی بر مطالعه و ساختار ویژگیهای علم اطلاعات تأکید دارد (عصاره، 1384). به عقیده براون (1374) و همکاران علم‌سنجی جنبههای کمّی تولید و باروری، ترویج و انتشار، و نیز استفاده از اطلاعات علمی را به منظور مشارکت در فهم دقیقتر مکانیسم پژوهشی علمی به عنوان فعالیّتی اجتماعی، مورد تجزیه و تحلیل قرار میدهد.
در علم سنجی، از روشهای آماری و اندازهگیری برای تعیین معیارهای رشد و توسعهی علوم و سطوح گسترش آن، و نیز تأثیر و تأثر آن در جوامع مختلف بشری استفاده میشود. این روش در روسیه شوروی پدید آمد و کشورهای اروپای شرقی، از این روش برای اندازهگیری کمّی علوم در سطوح ملّی و بینالمللی مؤسسات دولتی و خصوصی استفاده کردند. دوبروف و کارنوا اوّلین کسانی بودند که واژه علم‌سنجی را ابداع کردند. آنها علم‌سنجی را به عنوان اندازهگیری فرایند انفورماتیک تعریف کردند. بر طبق نظر میخائیلف انفورماتیک عبارت است از اصول علمی که ساختار و ویژگیهای اطلاعات علمی را بررسی میکند و قوانین فرایندهای این ارتباطات را نیز مورد بحث قرار میدهد (سن گوپتا، 1372). علم‌سنجی در شرق توسط نالیموف و ملچنکو (1969؛ نقل در عصاره، 1376) مطرح شد.
نقطه آغاز برای گسترش کتابسنجی و علم‌سنجی، پیدایش نمایه استنادی متون علمی بود که در سال 1965 توسط یوجین گارفیلد معرفی شد. این نمایه تحلیلهای شبکههای استنادی را در علوم امکانپذیر میساخت (سهیلی و عصاره، 1387). پرایس یکی از برجستهترین مروّجین استفاده از بانک اطلاعاتی نمایه استنادی علوم، به عنوان ابزار مطالعه کمّی و آماری علم میباشد (براون 1374).علم‌سنجی به عنوان ابزار معتبری در ارزیابی مواد و منابع شناخته شده است و هم‌چنین در ارزیابی علمی و مقایسه کشورها، دانشگاه‌ها، دانشکدهها و حتی دانشمندان به طور انفرادی و بر اساس انتشارات علمی آنها به کار برده میشود.
منبع:فروشگاه ساز فایلینا
فهرست مطالب
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
مبانی نظری علم سنجی
2-1-1- مقدمه 7
2-1-2- مروری بر روند تحوّل علم در ایران 8
2- 1-3- استفاده از روشهای کمّی در حوزه کتابداری و اطلاعرسانی 9
2-1-3-1- کتابسنجی 10
2-1-3-2- کتابخانهسنجی 10
2-1-3-3- اطلاعسنجی 10
2-1-3-4- وبسنجی 11
2-1-3-5- علم‌سنجی 12
2-1-3-5-1- تولید علم 12
2-1-3-5-2- زبان تولیدات علمی 12
2-1-3-5-3- نوع تولیدات علمی 12
2-1-3-5-4- استناد 12
2-1-3-5-5- تحلیل استنادی 13
2-1-3-5-6- ضریب تأثیر 14
2-1-3-5-7- پراستنادترین نویسندگان 14
2-1-3-5-8- پرکارترین نویسندگان 14
2-1-3-5-9- مشارکت علمی 15
پیشینه تحقیق علم سنجی
2-2-1- مقدمه 15
2-2-2- مطالعات انجام شده در داخل کشور 16
2-2-2-1- تحقیقات انجام شده در سطح کشور 16
2-2-2-2- تحقیقات انجام شده در سطح دانشگاه‌ها و مؤسسات دولتی 18
2-2-2-3- تحقیقات انجام شده در سطح دانشگاه آزاد اسلامی 23
2-2-3- مطالعات انجام شده در خارج کشور 24
2-2-4- جمعبندی 28
2-3- سؤالات پژوهش 29
2-4- تعاریف مفهومی و عملیاتی 30
2-4-1- تعاریف مفهومی 30
2-4-2- تعاریف عملیاتی 30
منابع
